TEACHER – Wspólne działania dla wzmocnienia adaptacji gospodarki wodnej do zmian klimatu w Europie Środkowej na przykładzie zlewni Kamiennej

Zlewnia Kamiennej została wybrana jako zlewnia pilotażowa ze względu na zły stan ekologiczny wód powierzchniowych i towarzyszące jej problemy z powodzią zaprezentowane na Rys.5.  

Zlewnia obejmuje obszar 2020km2 i jest położona w południowo-środkowej Polsce w regionie wodnym Środkowej Wisły. Posiada zróżnicowaną rzeźbę terenu przez co w źródłowej części ma charakter wyżynny a w ujściowym typowo nizinny. Średnie roczne opady w zlewni są typowe dla środkowej Polski i wahają się od 500mm do 650 mm. Ponadto posiadał typowy dla kraju charakter pokrycia terenu w którym, grunty rolne stanowią 54% a lasy 30% przy nieco podwyższony udziale obszarów miejskich. Pomimo dużej liczby oczek wodnych i zbiorników charakteryzuje się dużą dynamiką przepływu, co stwarza duże potrzeby i możliwości retencji wody. Pomimo długiej historii rozwoju retencji korytowej (budowy zbiorników) i dolinowej jej krajobraz zachował wysokie walory przyrodnicze przez to aż 70% zlewni jest chronione różnymi formami ochrony przyrody. 

Ostatnie 10-lecie nasiliły się ekstremalne zjawiska pogodowe takie jak intensywne opady i huragany oraz długotrwałe susze, które w pewnym stopniu odzwierciedlają prognozowane przez naukowców zmiany klimatu, którymi zajmował się między innymi projekt TEACHER-CE. Skutkiem tych zjawisk jest wzrost ryzyka podtopień i wezbrań powodziowych rzek. Przeciwdziałanie tym groźnym zjawiskom, przez konserwację i zabudowę cieków ma czasami negatywny wpływ na stan ekologiczny wód, a co za tym ich zdolność do samooczyszczania wód. Dodatkowo wzrost spływu powierzchniowego oraz temperatury wpływa na pogorszenie warunków fizyko-chemiczny szczególnie w zbiornikach wodnych, które stają się magazynem dużej ilości osadów dennych. Jak pokazują wskaźniki zmian klimatu, opracowane w projekcie, ryzyko suszy wzrośnie nieznacznie ze względu na wzrost parowania i wydłużenie okresów bezopadowych.